De film ANNE+ volgt het leven van de tobbende millenial Anne (Hanna van Vliet). Haar partner Sara (Jouman Fattal) is naar Montréal vertrokken en verwacht ook van Anne dat ze zal emigreren, zodra haar roman af is. Maar met dat boek wil het niet vlotten en Anne twijfelt hoe langer hoe meer over dit Canadese avontuur. Is Amsterdam met haar queer vriendenfamilie niet al spannend genoeg?
ANNE+ debuteerde in 2018 als webserie en groeide uit tot een tv-serie en speelfilm, die via Netflix in 190 landen wordt verspreid. Waar de serie zich focuste op de liefdesperikelen van de lesbische Anne, gaat de film over queer identiteit in bredere zin. Het project van regisseur Valerie Bisscheroux, scenarist Maud Wiemeijer en actrice Hanna van Vliet begon in de Amsterdamse queer disco de Trut.
Valerie Bisscheroux: Ik was uit en ik raakte aan de praat met Maud over films en series en de representatie van queers. We besloten een serie te maken waarin onszelf herkenden.
Hanna van Vliet: De serie ging over de positieve representatie van lesbisch zijn en het normaliseren ervan. Vijf jaar later is onze queer identiteit ook voor ons als makers een rijker begrip geworden.
VB: De serie diende inderdaad een ander doel. We hebben de film niet gemaakt om queer zijn te normaliseren. Want als je laat zien hoe normaal iets is, laat je ook een stukje van jezelf thuis. Je laat niet het achterste van je tong zien. In de film is er juist ruimte voor het bijzondere ervan.
In een scène is Anne met haar hele vriendengroep in drag. Hoe was dat, drag king zijn?
HvV: Spannend. Ik was bekend met de verschillende vormen van drag, maar ik had nog niet voor mezelf bedacht: dit wil ik proberen. Je bent toch bezig jezelf te verkopen als het meest sexy wezen op aarde. We hebben een workshop van Thorn [Roos de Vries, speelt mee als Lou in ANNE+] gehad om onze drag persona te ontwikkelen.
VB: Het is natuurlijk dubbel. Want het is een onderzoek voor een acteur, maar het is ook een onderzoek binnen een rol. Annes drag alter ego is niet per se dezelfde als die van Hanna. Of wel?
HvV: Anne is een heel ander iemand dan ik. Gelukkig maar ook. Maar het onderzoek naar dit drag personage voelde zo persoonlijk, dat we even samenvielen. Ik was altijd al een stoer meisje met “mannelijke” eigenschappen. Maar het vrouwelijke was er ook. Het was tof om te ervaren wat er gebeurt als je je meisjeskant achter je laat en helemaal in het mannelijke duikt. Ik ben altijd mondig geweest, maar ik ben natuurlijk ook gevormd doordat ik als vrouw werd geïnterpreteerd. Ik vind het nog steeds moeilijk om ruimte in te nemen, ik zeg vaak sorry. Als ik kijk naar wat mannen doen en zeggen…
VB: Ongeacht of ze competenties hebben…
HvV Hoeveel ruimte ze innemen… Mede daarom was drag fascinerend en empowering.
Thorn Roos de Vries treedt ook in het echt op als drag king en is de eerste non-binaire acteur die een non-binaire rol speelt in Nederlandse speelfilm. Kon alleen een non-binaire acteur de rol van Lou spelen?
Beiden: Ja, natuurlijk!
HvV: Dit gesprek wordt al langer gevoerd over gays die door hetero’s worden gespeeld. En uiteindelijk vind ik dat een hetero best een gay rol moet kunnen spelen. Maar het gaat ook over het creëren van rolmodellen. Bovendien wordt vergeten dat het een inhoudelijke keuze is om op deze manier te casten. Thorn weet van binnenuit wat non-binair zijn betekent. Die kan improviseren vanuit die ervaring. Het gebeurt nog steeds dat een team van hetero cis personen een film over gay trauma maakt. En dan nog pretenderen dat je iets belangrijks adresseert ook. Ik vind dat best arrogant.
VB: Geaardheid is weer iets anders dan genderidentiteit. Nuances in het lichaam verschillen. Dat zie je gewoon. En die verschillen moet je willen vieren in je film.
De visuele stijl van ANNE+ is naturel. Geen make-up, natuurlijk licht. We zien huid met littekens, vlekken, oneffenheden. Dat kom je in film zelden tegen.
VB: Dat was voor mij noodzakelijk. Het doel was een groep queer mensen positief te representeren en daarvoor wilde ik zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid blijven. Queer zijn bestaat. Het is echt, het is mooi, het is eerlijk, het is puur. Het is zo normaal geworden om alles schoon te poetsen en we merken wat voor negatieve effecten dat heeft. Niemand kan voldoen aan het schoonheidsideaal dat we per ongeluk hebben verzonnen. Ik wil dat narratief veranderen.
Veel jongeren experimenteren met hun genderidentiteit en er komen steeds meer hokjes bij. In een ideale toekomst: hebben we dan ontelbaar veel hokjes? Of is genderfluïditeit zo vanzelfsprekend dat er maar een hokje is?
HvV: Toen ik nog worstelde met mijn coming out, wilde ik me vooral minder raar voelen. Maar nu er in mijn omgeving geen negatief oordeel meer is over dat ik lesbisch ben, ben ik helemaal niet jaloers op de grote heterowereld. Niet normatief zijn, geeft ook vrijheid. Ik zou het jammer vinden dat te verliezen. Er zou alleen geen verschil in behandeling of oordeel over moeten zijn. Dat is het belangrijkste.
VB: Hokjes klinken als gesloten afdelingen. Waarom kan het niet een weiland zijn met hekjes, waar je heen en weer kunt bewegen? Waar je ver kunt kijken en je kunt aansluiten bij wie je wilt? Net zoals we culturele verschillen zouden mogen vieren en erkennen. Ik vind niet dat iedereen hetzelfde hoeft te zijn.
Internationaal Filmfestival Assen reikt sinds 1986 jaarlijks de IFA Trofee uit, om vrouwen te eren die zich met succes inzetten in de Nederlandse filmwereld. Dit jaar nemen de makers van ANNE+ de prijs in ontvangst: regisseur Valerie Bisscheroux, scenarist Maud Wiemeijer en acteur/co-creator Hanna van Vliet. De IFA Trofee wordt tijdens de officiële opening van IFA op vrijdagavond 12 maart uitgereikt door IFA bestuursvoorzitter Wieke Paulusma. Lees verder...